از سر نوشت :: حسین غفاری

روایت‌های بی‌گاهِ یک پیام‌برِ پاره‌وقتِ دوره‌گرد

فهرست
x
x
خرده ادراکات
  • ۱۳ مهر ۰۱

    ▪️سالروز شهادت حضرت ابی‌محمد، حسن بن علی بن محمد، ابن‌الرضا (علیه و علی آبائه السلام) بر شما تسلیت باد.

    ♨️در سال‌های اخیر تلاش‌های پراکنده‌ای برای بصری کردن وقایع تاریخی مقدس، با هدف ملموس ساختن موضوعات کهن برای نسل جوان و نوجوان رخ داده است. این تلاش‌ها که در شکل سنتی به ترسیم شمایل معصومان یا پرده‌نگاری‌های عاشورایی محدود می‌شد، با خلاقیت هنرمندان معاصر برای عبور از احتیاطات شرعی، به قله‌هایی همچون آثار حسن روح‌الامین ختم شده که کیفیت آثار، حس و حال اجرا و زاویه دید و روایت خاص او از وقایع، در این سال‌ها بسیار بازتاب یافته است.

    ⚠️مثل هر کار تازه‌ای، در کنار فرصت‌های این تصویرسازی‌ها، باید مراقب آسیب‌های احتمالی آن هم باشیم. مثلاً جانشین‌سازی یک تصور واحد از صحنه‌ای تاریخی به‌جای توسعه درک‌های متعدد از آن واقعه نزد مخاطبان با سطوح معرفتی مختلف؛ یا بسنده کردن به زاویه و عمق دید هنرمند در شناخت آن صحنه یا واقعه تاریخی. همچنین اگر در این میان خطایی هم در تصور یا تصویر هنرمند رخ بدهد، بعداً به سختی می‌توان آن را از ذهن مخاطب پاک کرد.

    🎨برای نمونه نگاهی به آخرین نقاشی دیجیتال 🖌️هنرمند وارسته و نازک‌خیال حسن روح‌الامین بیندازیم که به مناسبت هشتم ربیع‌الاول، صحنه‌ی نماز حضرت حجت ابن الحسن (عج) بر پیکر پدرشان امام حسن عسکری (ع) را در این روز ترسیم کرده است. طبق نقل تاریخی امام مهدی (عج) که در این هنگام کودکی پنج ساله بودند، عموی خود، جعفر بن علی (که بعدها به جعفر کذاب معروف شد) از اقامه نماز بر پیکر پدر کنار زدند و خود برای ایشان نماز اقامه کردند.

    🔍با دقت به این نقاشی نگاه کنید. جعفر بن علی در این نقاشی چند ساله به تصویر کشیده شده است؟
    ❓۵۰؟ ۶۰؟ ۷۰؟!
    💡این در حالی است که می‌دانیم امام حسن عسکری (ع) در سال ۲۶۰ ق. در ۲۸ سالگی به شهادت رسیده‌اند و جعفر اختلاف سنی جدی با ایشان نداشته و به احتمال قریب به یقین کوچکتر از امام بوده است.

    🤔در اینجا یک بی‌دقتی کوچک هنرمند نقاش، تصور مخاطب را از واقعیت تاریخی دگرگون می‌کند و فهم او را در این نقطه متوقف نگه می‌دارد. اینکه جعفر کذاب یک جوان بیست و چند ساله‌ی خام خیال و در سودای غصب زعامت شیعیان باشد فرق دارد با آن‌که او را پیرمردی مسن بدانیم که بر سنت عربی به عزای برادر ایستاده و در ظاهر میراث‌دار او بوده است.

    🚦فرایند «تصویری شدن» تاریخ مقدس، اگر از اساس قابل تردید نباشد، این قدر هست که باید با الزامات معرفتی فراوانی همراه شود تا رهزن نباشد.

    وَ لِلّٰهِ الْحَمْد

  • ۷ مرداد ۰۰

    نامه اعتراضی جمعی از شترداران و بازرگانان بغداد به جناب موسی بن جعفر، بزرگ طایفه علویان

    ای پسر پیغمبر خدا؛
    در میان بزرگان شهر بعد از انتشار شایعاتی درباره فرموده‌ی شما به جناب «صفوان بن مهران» آشوب و تشویشی در گرفته است.
    چنین روایت کرده‌اند که حضرتتان از مراوده اقتصادی جناب صفوان با خلیفه بزرگ و کدخدای مشرق زمین، جناب هارون الرشید ناخرسندید.
    آیا بغیر این است که زنده نگه داشتن دین جد شما به آباد بودن مملکت اسلامی و پایداری مناسک و شعائر الهی میسر است؟
    آیا در این دوران طلایی حکومت بنی‌عباس که از چین و هند تا دروازه‌های بیزانس تحت سلطه‌ی خلافت اسلامی قرار دارد، حرکت یکتا امپراطور مقتدر مسلمانان به قصد انجام اعمال حج، چیزی بجز مجد و عظمت اسلام را نوید می‌دهد؟
    آیا به این فکر کرده‌اید که اگر عملی خداپسندانه مثل «کمک به یک مسلمان برای انجام حج» را تعبیر به «مشارکت در بقای ظالم» بفرمایید، آن وقت تکلیف این همه تاجر و بازرگان و کاسب خرده‌پا که هر روز امیدوار به مراوده تجاری با دستگاه ثروتمند و باشکوه خلافت هستند چه می‌شود؟ آیا شما جواب زن و بچه‌های مظلوم آن‌ها را می‌دهید اگر با امتناع از داد و ستد با دربار شب‌ها سر گرسنه بر بالین بگذارند؟
    شما که پسر پیغمبر و محترم در میان مردمان هستید آیا نترسیدید که اگر جناب صفوان، که از شترداران خوش‌نام و مشهور هستند، از همکاری با خلیفه امتناع کنند چه بر سرشان می‌آید؟
    از حضرتتان انتظار زمان‌شناسی بیشتری داشتیم تا در این ایام که سپاهیان اسلام در مرزهای روم با کفار در حال مبارزه هستند، چنین تزلزلی در پشت جبهه‌ها ایجاد نفرمایید.
    در هر صورت صنف شترداران و بازرگانان بغداد که جمع کثیری از مردم و کسبه محترم را نمایندگی می‌کند از عمل به این توصیه جنابعالی معذور است و امیدواریم که بدبینی به خلیفه بزرگ را کنار بگذارید و اتحاد مسلمانان را خدشه دار نفرمایید.

    والسلام
    مردادماه۱۴۰۰

    پ.ن:
    داستان مشهور «صفوان جمال»

  • ۱۱ فروردين ۰۰

    متأسفانه در جدل غیرخردمندانه و کاملاً سیاسی این روزها، وظیفه مستقیم دولت در آموزش رسانه‌ای و تربیت رسانه‌ای نادیده انگاشته می‌شود.
    هر چند که این نکته قابل تأیید است که آموزش رسانه‌ای و تربیت رسانه‌ای حتما باید هسته خانواده را هدف قرار بدهد؛ اما برای اعمال صحیح تربیت رسانه‌ای، خانواده به سه چیز نیاز دارد: آموزش، ابزار و پشتیبانی؛ که هر سه هم موکول به اراده‌ی جدی دولت است.

    دولت جمهوری اسلامی چه وظایفی در تربیت رسانه‌ای دارد؟

    الف) آموزش: شامل طیف گسترده‌ای از آموزش‌ها از سطح دانش تا بینش و گرایش و کنش
    ب) ابزار: مثل اینترنت سما، درگاه‌های ویژه کودک و نوجوان، سامانه‌های هدایت مصرف رسانه و ...
    ج) پشتیبانی: مقررات‌گذاری به نفع تربیت (مثل همان ماجرای اینترنت شبانه و ...)

    البته با فرض زندگی در دوران طاغوت،‌ و بدون محقق شدن هیچ یک از موارد سه گانه بالا، هرگز مسئولیت تربیت از گرده خانواده رفع نمی‌شود. فقط ما به ازای ناتوانی خانواده‌ها در تربیت فرزندان، بر شدت درجه آتش جهنم بر طاغوت و طاغوتیان افزوده خواهد شد!

  • ۲۸ مهر ۹۹

    از «مومو» خوشم آمد.
    حربه‌ی مفید و مؤثری برای ترساندن بچه‌ها و خانواده‌ها از واتساپ! مثل همان «لولو» که مادربزرگ‌ها ما را از آن می‌ترساندند که سراغ خوراکی‌های ته انباری نرویم!

    مقابله با آن هم ساده است. اگر خانواده‌ها آموزه‌های تربیتی را در سطح قصه شنگول و منگول در خانه پیاده کنند، «مومو» راه به جایی نمی‌برد:
    در را به روی غریبه باز نکنید؛
    شماره غریبه را مسدود کنید؛
    پیام غریبه را جواب ندهید.

    سخت است؟

x
x
دسته‌بندی نوشته‌ها
فعالیت به عنوان مدرس سواد رسانه‌ای در دوره‌های آموزشی، همایش‌ها و کلاس‌های مختلف، در کنار تمام مزایایی که دارد، متأسفانه معمولاً باعث می‌شود که امکان طراحی و برنامه‌ریزی آموزشی از شما سلب شود. شما به عنوان مدرس یا سخنران صرفاً در چارچوب زمان، مکان و امکاناتی که میزبان در اختیار دارد، مجبور به محدود کردن مباحث و سرفصل‌ها هستید. خیلی اوقات حتی موضوع و ریز مباحث هم توسط میزبان طراحی می‌شود و جایگاه مدرس به جایگاه یک مجری تنزل می‌یابد.
مدت‌ها بود که منتظر فرصتی بودم تا با فراغ بال یک دوره‌ی کامل و جامع آموزشی سواد رسانه‌ای مطابق سلیقه و نظر خودم طراحی کنم. پاییز ۹۶ بنا به درخواست یکی از مؤسسات آموزش الکترونیکی برای برگزاری یک دوره‌ی کامل مهارت‌ها و سواد رسانه‌ای برای مربیان پرورشی آموزش و پرورش، طرح زیر را ارائه کردم. این طرح مبتنی بر الگوی «هرم آموزش سواد رسانه‌ای» در پنج سرفصل درسی ۱۶ ساعته طراحی شده است که در مجموع شامل ۳۲ عنوان جلسه در ۸۰ ساعت آموزشی می‌باشد.
هر چند که در مبانی هرم مذکور آورده‌ایم که لایه‌ی اول و پنجم (سواد دیجیتال و تولید رسانه‌ای) جزء سواد رسانه‌ای نیست، اما با توجه به نیاز مخاطب که قرار است به عنوان مربی پرورشی با دانش‌آموزان در فضاهای آزاد مدرسه‌ای تعامل داشته باشد، ضروری بود که در حد امکان آشنایی لازم با این دو لایه نیز در طرح پیشنهادی لحاظ شود. همچنین با این که زمان کل دوره نسبتاً مفصل است، اما بخاطر تعدد موضوعات، برای پوشش دادن مباحث عمدتاً ناچار به در پیش گرفتن شیوه‌ی سخنرانی چند رسانه‌ای در اجرای جلسات آموزشی هستیم.
با این توضیح اولین سرفصل این دوره یعنی «سواد دیجیتال» شامل مباحث زیر است:
در سرفصل دوم «آداب مصرف رسانه‌ها» به عنوان پایه‌ای‌ترین مهارت و مهم‌ترین آموزه‌ی سواد رسانه‌ای قرار دارد. به دلیل اهمیت این سرفصل، زمانبندی جلسات برای اجرای آموزش به شیوه‌های همیارانه و فعال در نظر گرفته شده‌است:
سرفصل سوم به «منطق و تفکر انتقادی» اختصاص یافته است:
چهارمین سرفصل این دوره‌ی آموزشی «جریان‌شناسی رسانه‌ها» است که شامل مباحث عمیق‌تری درباره‌ی سبک زندگی و غرب‌شناسی با رویکرد رسانه‌ای می‌باشد:
آخرین سرفصل این دوره آموزشی «تولید رسانه‌ای» است که با هدف آشنایی مقدماتی مربیان با هنر و فنون تولید رسانه‌ای برنامه‌ریزی شده است و طبیعتاُ منجر به مهارت‌آموزی حرفه‌ای نمی‌شود. اما زمینه‌ی لازم برای شناخت، انتخاب و پیگیری این مهارت‌ها در آینده را فراهم می‌کند:
هر چند که این طرح آموزشی فعلاً در حد طرح باقی مانده و مجری محترم با گذشت بیش از شش ماه اقدامی برای عملیاتی کردن آن نکرده‌است، اما به نظرم منظومه‌ی محتوایی مورد نیاز این طرح هنوز جای کار دارد و نقد و نظر دوستان و مربیان بزرگوار سواد رسانه‌ای در تکمیل و تصحیح این طرح راهگشا خواهد بود.
همچنین مقایسه‌ی سیر محتوایی و سرفصل‌های آموزشی این طرح -که مبتنی بر نیازهای فوری دانش‌آموزان و مربیان تدوین شده- با فهرست کتاب درسی «تفکر و سواد رسانه‌ای» از خلاءهای شگفت‌انگیز این برنامه‌ی آموزشی ملی پرده بر می‌دارد.

پ.ن:
+ در شکل‌دهی به این طرح، از ایده‌های برادران بزرگوارم آقایان جوشقان‌نژاد و حق‌پناه استفاده کرده‌ام؛ و سپاسگزارشان هستم.

گفتگوها (۴)

سلام علیکم
استاد چطور میتونیم به محتوای این مباحث دسترسی پیدا کنیم؟
آیا متن مکتوبی از این مباحث هست؟
علاقمندم برای تدریس درس سواد پایه دهم برای سال آینده این مباحث استفاده کنم
پاسخ:
سلام
اتفاقاً من هم علاقه دارم سال آینده بجای کتاب درسی این سرفصل‌ها را تدریس کنم. اما فعلاً برای همه‌ی اجزای آن، محتوای آماده‌ی تدریس ندارم.
البته اگر لابلای گزارش جلسه های ازسرنوشت بگردید حتماً بسیاری از سرفصل‌ها را خواهید یافت.
ما باید به کمک هم این محتوا را تکمیل کنیم.

شما چه سهمی بر می دارید؟
سلام خدمت دوست و استاد گرامی
به نظر بنده چند بحث دیگر هم شاید جایش در این سر فصل ها باشد. هر چند شاید زیر مجموعه انچه ذکر کردید باشد. اما حقیر نداند.
یکی بحث مدیریت تمایلات. مدیریت نگاه. نقش رسانه در تغییر افکار رفتار و دستگاه محاسباتی.قرآن و مبانی سواد رسانه ای.
فعالیت تحقیقی و نمونه های عینی پیرامون نقش رسانه در تغییر ملت ها.
و در بحث تولید رسانه ای .مخاطب شناسی، و شیوه های انتقال پیام متنی و غیر متنی جذاب. البته این مدل اخر بیشتر تجربی هست.

پاسخ:
سلام
از دقت نظر و لطف شما ممنونم. صرفاً برای باز شدن سر بحث عرض کنم که برخی عنوان های شما در ذیل سرفصل‌های مذکور قابل طرح است:
مدیریت تمایلات >>> آداب مصرف رسانه ها
مدیریت نگاه >>> آداب مصرف + خانواده و رسانه
نقش رسانه در تغییر افکار و دستگاه محاسباتی >>> فنون اقناع در تبلیغات + خبر
البته عناوینی مثل «قرآن و مبانی سواد رسانه ای» معلوم نیست که قرار است چه نیازی از مخاطب برطرف کند و احتمالا به کار پژوهشگران و مدرسان این حوزه می آید. در مجموع سعی کردیم از پرداختن مستقیم به موضوع سواد رسانه‌ای بپرهیزیم و اهداف سواد رسانه ای را در این سرفصل ها محقق کنیم.

  • سید حیدر حیدری
  • سلام علیکم وقتتون بخیر

    چطور میشه به این مباحث دسترسی پیدا کرد؟ آیا کتابش موجود هست تو بازار؟ 

    پاسخ:
    این طرح خیلی قدیمی است و اگر به دنبال نسخه به روز شده آن هستید حتما فعالیت ها و محصولات موسسه تربیت رسانه ای باران را ببینید: bmtc.ir
  • معصومه فدایی شهاب
  • سلام،خیلی خوب طبقه بندی شده است.بنده پایان‌نامه دکتری را با همین موضوع انجام میدهم.ممنون میشوم اگر میسر بود در طول پایان‌نامه از مطالب به روز شما البته با ذکر نام استفاده نمایم.

    پاسخ:
    سلام
    این طرح خیلی قدیمی است و اگر به دنبال نسخه به روز شده آن هستید حتما فعالیت ها و محصولات ما در موسسه تربیت رسانه ای باران را ببینید: bmtc.ir

    ارسال نظر

    ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
    شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
    <b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
    تجدید کد امنیتی