از سر نوشت :: حسین غفاری

روایت‌های بی‌گاهِ یک پیام‌برِ پاره‌وقتِ دوره‌گرد

فهرست
x
x
خرده ادراکات
  • ۱۳ مهر ۰۱

    ▪️سالروز شهادت حضرت ابی‌محمد، حسن بن علی بن محمد، ابن‌الرضا (علیه و علی آبائه السلام) بر شما تسلیت باد.

    ♨️در سال‌های اخیر تلاش‌های پراکنده‌ای برای بصری کردن وقایع تاریخی مقدس، با هدف ملموس ساختن موضوعات کهن برای نسل جوان و نوجوان رخ داده است. این تلاش‌ها که در شکل سنتی به ترسیم شمایل معصومان یا پرده‌نگاری‌های عاشورایی محدود می‌شد، با خلاقیت هنرمندان معاصر برای عبور از احتیاطات شرعی، به قله‌هایی همچون آثار حسن روح‌الامین ختم شده که کیفیت آثار، حس و حال اجرا و زاویه دید و روایت خاص او از وقایع، در این سال‌ها بسیار بازتاب یافته است.

    ⚠️مثل هر کار تازه‌ای، در کنار فرصت‌های این تصویرسازی‌ها، باید مراقب آسیب‌های احتمالی آن هم باشیم. مثلاً جانشین‌سازی یک تصور واحد از صحنه‌ای تاریخی به‌جای توسعه درک‌های متعدد از آن واقعه نزد مخاطبان با سطوح معرفتی مختلف؛ یا بسنده کردن به زاویه و عمق دید هنرمند در شناخت آن صحنه یا واقعه تاریخی. همچنین اگر در این میان خطایی هم در تصور یا تصویر هنرمند رخ بدهد، بعداً به سختی می‌توان آن را از ذهن مخاطب پاک کرد.

    🎨برای نمونه نگاهی به آخرین نقاشی دیجیتال 🖌️هنرمند وارسته و نازک‌خیال حسن روح‌الامین بیندازیم که به مناسبت هشتم ربیع‌الاول، صحنه‌ی نماز حضرت حجت ابن الحسن (عج) بر پیکر پدرشان امام حسن عسکری (ع) را در این روز ترسیم کرده است. طبق نقل تاریخی امام مهدی (عج) که در این هنگام کودکی پنج ساله بودند، عموی خود، جعفر بن علی (که بعدها به جعفر کذاب معروف شد) از اقامه نماز بر پیکر پدر کنار زدند و خود برای ایشان نماز اقامه کردند.

    🔍با دقت به این نقاشی نگاه کنید. جعفر بن علی در این نقاشی چند ساله به تصویر کشیده شده است؟
    ❓۵۰؟ ۶۰؟ ۷۰؟!
    💡این در حالی است که می‌دانیم امام حسن عسکری (ع) در سال ۲۶۰ ق. در ۲۸ سالگی به شهادت رسیده‌اند و جعفر اختلاف سنی جدی با ایشان نداشته و به احتمال قریب به یقین کوچکتر از امام بوده است.

    🤔در اینجا یک بی‌دقتی کوچک هنرمند نقاش، تصور مخاطب را از واقعیت تاریخی دگرگون می‌کند و فهم او را در این نقطه متوقف نگه می‌دارد. اینکه جعفر کذاب یک جوان بیست و چند ساله‌ی خام خیال و در سودای غصب زعامت شیعیان باشد فرق دارد با آن‌که او را پیرمردی مسن بدانیم که بر سنت عربی به عزای برادر ایستاده و در ظاهر میراث‌دار او بوده است.

    🚦فرایند «تصویری شدن» تاریخ مقدس، اگر از اساس قابل تردید نباشد، این قدر هست که باید با الزامات معرفتی فراوانی همراه شود تا رهزن نباشد.

    وَ لِلّٰهِ الْحَمْد

  • ۷ مرداد ۰۰

    نامه اعتراضی جمعی از شترداران و بازرگانان بغداد به جناب موسی بن جعفر، بزرگ طایفه علویان

    ای پسر پیغمبر خدا؛
    در میان بزرگان شهر بعد از انتشار شایعاتی درباره فرموده‌ی شما به جناب «صفوان بن مهران» آشوب و تشویشی در گرفته است.
    چنین روایت کرده‌اند که حضرتتان از مراوده اقتصادی جناب صفوان با خلیفه بزرگ و کدخدای مشرق زمین، جناب هارون الرشید ناخرسندید.
    آیا بغیر این است که زنده نگه داشتن دین جد شما به آباد بودن مملکت اسلامی و پایداری مناسک و شعائر الهی میسر است؟
    آیا در این دوران طلایی حکومت بنی‌عباس که از چین و هند تا دروازه‌های بیزانس تحت سلطه‌ی خلافت اسلامی قرار دارد، حرکت یکتا امپراطور مقتدر مسلمانان به قصد انجام اعمال حج، چیزی بجز مجد و عظمت اسلام را نوید می‌دهد؟
    آیا به این فکر کرده‌اید که اگر عملی خداپسندانه مثل «کمک به یک مسلمان برای انجام حج» را تعبیر به «مشارکت در بقای ظالم» بفرمایید، آن وقت تکلیف این همه تاجر و بازرگان و کاسب خرده‌پا که هر روز امیدوار به مراوده تجاری با دستگاه ثروتمند و باشکوه خلافت هستند چه می‌شود؟ آیا شما جواب زن و بچه‌های مظلوم آن‌ها را می‌دهید اگر با امتناع از داد و ستد با دربار شب‌ها سر گرسنه بر بالین بگذارند؟
    شما که پسر پیغمبر و محترم در میان مردمان هستید آیا نترسیدید که اگر جناب صفوان، که از شترداران خوش‌نام و مشهور هستند، از همکاری با خلیفه امتناع کنند چه بر سرشان می‌آید؟
    از حضرتتان انتظار زمان‌شناسی بیشتری داشتیم تا در این ایام که سپاهیان اسلام در مرزهای روم با کفار در حال مبارزه هستند، چنین تزلزلی در پشت جبهه‌ها ایجاد نفرمایید.
    در هر صورت صنف شترداران و بازرگانان بغداد که جمع کثیری از مردم و کسبه محترم را نمایندگی می‌کند از عمل به این توصیه جنابعالی معذور است و امیدواریم که بدبینی به خلیفه بزرگ را کنار بگذارید و اتحاد مسلمانان را خدشه دار نفرمایید.

    والسلام
    مردادماه۱۴۰۰

    پ.ن:
    داستان مشهور «صفوان جمال»

  • ۱۱ فروردين ۰۰

    متأسفانه در جدل غیرخردمندانه و کاملاً سیاسی این روزها، وظیفه مستقیم دولت در آموزش رسانه‌ای و تربیت رسانه‌ای نادیده انگاشته می‌شود.
    هر چند که این نکته قابل تأیید است که آموزش رسانه‌ای و تربیت رسانه‌ای حتما باید هسته خانواده را هدف قرار بدهد؛ اما برای اعمال صحیح تربیت رسانه‌ای، خانواده به سه چیز نیاز دارد: آموزش، ابزار و پشتیبانی؛ که هر سه هم موکول به اراده‌ی جدی دولت است.

    دولت جمهوری اسلامی چه وظایفی در تربیت رسانه‌ای دارد؟

    الف) آموزش: شامل طیف گسترده‌ای از آموزش‌ها از سطح دانش تا بینش و گرایش و کنش
    ب) ابزار: مثل اینترنت سما، درگاه‌های ویژه کودک و نوجوان، سامانه‌های هدایت مصرف رسانه و ...
    ج) پشتیبانی: مقررات‌گذاری به نفع تربیت (مثل همان ماجرای اینترنت شبانه و ...)

    البته با فرض زندگی در دوران طاغوت،‌ و بدون محقق شدن هیچ یک از موارد سه گانه بالا، هرگز مسئولیت تربیت از گرده خانواده رفع نمی‌شود. فقط ما به ازای ناتوانی خانواده‌ها در تربیت فرزندان، بر شدت درجه آتش جهنم بر طاغوت و طاغوتیان افزوده خواهد شد!

  • ۲۸ مهر ۹۹

    از «مومو» خوشم آمد.
    حربه‌ی مفید و مؤثری برای ترساندن بچه‌ها و خانواده‌ها از واتساپ! مثل همان «لولو» که مادربزرگ‌ها ما را از آن می‌ترساندند که سراغ خوراکی‌های ته انباری نرویم!

    مقابله با آن هم ساده است. اگر خانواده‌ها آموزه‌های تربیتی را در سطح قصه شنگول و منگول در خانه پیاده کنند، «مومو» راه به جایی نمی‌برد:
    در را به روی غریبه باز نکنید؛
    شماره غریبه را مسدود کنید؛
    پیام غریبه را جواب ندهید.

    سخت است؟

x
x
دسته‌بندی نوشته‌ها
* مقدمه
آخرین معجزه‌ی سلسله‌ی انبیا علیهم‌السلام برای اثبات حقانیت دعوت الهی‌شان از جنس کتاب است. اگر بپذیریم که نزول تدریجی قرآن کریم بر قلب پیامبر اعظم صلی‌الله علیه وآله و سلم در ماه صفر سال یازدهم هجرت با رحلت آن بزرگوار به پایان رسیده‌است، تا امروز حدود هزار و چهارصد و بیست و یک سال از تدوین و گردآوری کلام خداوند به صورت یک مجلد واحد می‌گذرد. صورت کتاب قرآن کریم بر خلاف سایر کتب آسمانی موجود هیچ گونه سیر محتوایی مشخص و منظمی ندارد. یعنی مثلاً قصه‌ها، احکام و معارف الهی در این کتاب بر اساس یک فصل‌بندی مرتب و سلسه‌وار قرار ندارد و تکرار ظاهری و مضمونی ماجراها و عقاید بارها در آن اتفاق می‌افتد. این خصلت -که به نوعی از جلوه‌های اعجاز قرآن کریم به حساب می‌آید- مرور کامل و یک‌جای این کتاب الهی را پیچیده می‌کند. به نحوی که ختم یک ماهه‌ی قرآن کریم با دقت کافی در معانیِ حتی ظاهریِ لغات و به خاطر سپردن مضامین اصلی سوره‌ها و آیات، کاری سخت و دشوار است.

* چینش آیات و سوره‌های قرآن را چه کسی انجام داده است؟
درباره‌ی چینش آیات قرآن در سوره‌ها و شکل‌گیری سوره‌ها تقریباً اختلاف نظری وجود ندارد و همه‌ی علما شخص پیامبر را ناظر و آمر به جایگذاری آیات نازل شده، یکی پس از دیگری، در میان سایر آیات یا در آغاز سوره‌ای جدید می‌شناسند.
اما در مورد چیدمان یکصد و چهارده سوره‌ی قرآن در یک مجلد دو نظر متفاوت وجود دارد:
الف) چینش توقیفی سوره‌ها:
عده ای از محققین و بزرگان مانند سیدمرتضی علم الهدی، و از جمله معاصرین آیت الله خوئی بر آن هستند که قرآن کریم به همین ترتیب که الان موجود است، در زمان حیات پیامبر صلی‌الله علیه و آله و سلّم و به دستور و عنایت خود ایشان شکل گرفته و مرتب شده است. به نظر این گروه بسیار بعید به نظر می رسد که کتابی را که می خواهد تا روز قیامت برای همه‌ی انسان ها روشن کننده و تعلیم دهنده راه سعادت و خوشبختی باشد، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم رها کرده باشد تا پس از ایشان توسط دیگران نظم و ترتیب داده شود.
ب) چینش اجتهادی سوره‌ها:
بیشتر محققین بر این نظر هستند که قرآن کریم بعد از رحلت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم جمع آوری و به صورتی که اکنون موجود است مرتب شده. چون تا زمانی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم در حال حیات بوده اند هر لحظه احتمال نزول سوره ها و آیه ها، داده می شد. به نظر علامه طباطبایی نیز امر جمع آوری قرآن پیش از آن‌که یک مسأله‌ی کلامی و اعتقادی باشد، امری تاریخی است که با بررسی روایت‌ها می‌توان به آن دست یافت. بیش تر محققین و تاریخ نویسان برآنند که جمع و ترتیب سوره ها پس از وفات پیامبر صلى الله علیه و آله براى نخستین بار به دست امیرمؤمنان علی علیه السلام، سپس زید بن ثابت و دیگر صحابه بزرگوار انجام گرفت.
شاید نگاه سه مرحله‌ای به جمع قرآن نگاهی جامع و دقیق باشد:
مرحله اول: نظم و چینش آیه‌ها در کنار یکدیگر که شکل‌گیرى سوره‌ها را در پى داشت. این کار در زمان پیامبر صورت گرفت.
مرحله دوم: جمع کردن مصحف هاى پراکنده در یک جا و تهیه جلد براى آن‌ها که در زمان خلیفه‌ی اول انجام شد.
مرحله سوم: جمع‌آورى تمام قرآن‌هاى نویسندگان وحى براى نگارش یک قرآن به عنوان الگو و ایجاد وحدت قرائت در آن که در زمان خلیفه‌ی سوم صورت گرفت.
* چینش آیات و سوره‌های قرآن بر چه اساسی است؟
در قرن های گذشته قرآن کریم همواره به این ترتیب کتابت و استنساخ شده است:
1- فاتحه الکتاب: سوره حمد که به عنوان فاتحه الکتاب و اُمّ الکتاب معروف است.
2- السَّبْع الطِّوال: هفت سوره طولانی (البقره، آل عمران، النّساء، المائدة، الانعام، الأعراف، یونس)
3- المئین: سوره هایی که حدود صد آیه دارند که 12 سوره هستند (الأنفال، برائت، النَّحل، هود، یوسف، الکهف، الإسراء، الأنبیاء، طه، المؤمنون، الشّعراء، الصّافات)
4- المثانی: سوره‌هایی که تعداد آنها به صد آیه نمی رسد ولی نسبت به سوره های دیگر قرآن (به خصوص سوره هایی طوال و المئین)، بسیار تلاوت می شوند، که تعداد آنها نزدیک 20 سوره است.
5- اَلْحَوامیم: سوره هایی که با لفظ حم شروع می شوند و تعداد آنها 7 سوره است.
6- الممتحنات: که تعدا آنها قریب به 20 سوره است.
7- المفَصّلات: که از سوره الرحمن شروع می شود تا آخر قرآن، یعنی سوره هایی که آیه های آنها کوتاه است و خود سوره و تعداد آیات آن کم است و بسم الله الرحمن الرحیم زود به زود تکرار می شود.
احتمال می‌رود اصحابی که ترتیب سوره ها با اجتهاد و سلیقه آنان تعیین شده‌است به این کلام حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلّم توجه داشته‌اند که فرمودند: «به جای تورات «سبع طوال» و به جای انجیل «مثانی» و به جای زبور «مئین» را به من داده اند و سوره های مفصلات هم علاوه قرآن است بر سایر کتب آسمانی»
* آیا هیچ چینش جایگزینی وجود ندارد؟
على علیه‌السلام نخستین کسى بود که پس از وفات پیامبر صلى الله علیه و آله به جمع قرآن مشغول گردید. بر حسب روایات، آن حضرت مدت شش ماه در منزل نشست و این کار را به انجام رساند. ابن ندیم گوید: «اولین مصحفى که گرد آورى شد مصحف على بود و این مصحف نزد آل جعفر بود» محمد بن سیرین از عکرمه نقل مى کند: «در ابتداى خلافت ابوبکر، على در خانه نشست و قرآن را جمع آورى کرد. از عکرمه پرسیدم: آیا ترتیب و نظم آن مانند دیگر مصاحف بود؟ آیا رعایت ترتیب نزول درآن شده بود؟ گفت: اگر جن و انس گرد آیند و بخواهند مانند على قرآن را گرد آورند، نخواهند توانست»
مورخان بیان می‌کنند شیوه چینش سوره‌ها در مصحف امیرالمؤمنین خلاف قرآن امروزی بوده و به ترتیب نزول سوره ها بوده است.
* آیا ما مجاز به انتشار قرآن کریم با چینشی تازه هستیم؟
علامه طباطبائى در این باره مى فرماید: «حضرت على (ع) با این که خودش پیش از دیگران قرآن مجید را به ترتیب نزول جمع‌آورى کرده و به جماعت نشان داده و مورد پذیرش واقع نشده بود و در هیچ یک از جمع اول و دوم او را شرکت نداده بودند، با این حال هیچ گونه مخالفتى و مقاومتى از خود نشان نداد و مصحف دایر را پذیرفت و تا زنده بود حتى در زمان خلافت خود از مخالفت دم نزد. همچنین ائمه و اهل بیت علیهم‌السلام که جانشینان و فرزندان آن حضرتند، هرگز در اعتبار قرآن مجید، حتى به خواص خود، حرفى نزده‌اند. بلکه پیوسته در بیانات خود استناد به آن جسته و شیعیان خود را امر کرده‌اند که از قرائات مردم پیروى کنند.»
بدیهی است کتاب قرآن به عنوان مبنایِ واحدِ عقاید مسلمانان جهان چنان اهمیت بالایی دارد که هر گونه دخل و تصرف و تغییر در شیوه‌ی انتشار یا تبلیغ آن پیامدهای سنگینی در جامعه اسلامی ایجاد می‌کند.
 اما با فرض پذیرش ترتیب فعلی انتشار سوره‌ها، آیا ختم قرآن کریم نیز می‌بایست الزاماً به همین ترتیب باشد؟ بدون شک پاسخ منفی‌ست.
* چه آسیبی بر ختم قرآن کریم به ترتیب فعلی وارد است؟
کوچکترین واحد موضوعی قرآن کریم «آیه» و بزرگ‌ترین واحد موضوعی آن «سوره» نام دارد. هر تقسیم بندی دیگری بجز آیه و سوره در متن قرآن کریم اصالتاً فاقد اعتبار است. ایجاد بدعتی به نام نماز تراویح و الزام خواندن پیوسته‌ی قرآن کریم در سی شب به ناچار مسلمانان را به تقسیم‌بندی سی جزئی صفحات قرآن و در مرتبه‌ی بعدی به تقسیم بندی چهار حزبی هر جزء رساند.
این ابتکار نامبارک از یک سو اصالت سوره‌ها را کم‌رنگ کرده و از سوی دیگر واحد شمارش جدیدی برای آیات الهی جعل نموده. قطعه قطعه کردن کتاب قرآن با ساطور و عدم توجه به محتوای آیات و سوره‌ها در سیر ختم قرآن، مانعی جدی در نزدیک شدن قاری به معانی قرآن است. قاری قرآن در سیستم جزئی به جای این که به آغاز و انجام یک سوره بیاندیشد و فراز و فرود آیات و سیر روایت مطالب در آن سوره را تعقیب کند و از وحدت سیاق لفظی و معنوی در هر سوره استفاده کند و لذت ببرد، بیهوده صفحه می‌شمارد و به دنبال علامت پایان جزء می‌گردد. پایان یک سوره و آغاز سوره‌ی بعدی هم در میانه‌ی جزءخوانی اتفاق می‌افتد و فرصت جمع‌بندی معانی سوره را از قاری سلب می‌کند. غالباً ارتباط معنایی خاصی هم میان سوره‌های متوالی به شیوه‌ی مرسوم وجود ندارد و ختم قرآن کریم نظم ذهنی خاصی در مورد مفاهیم قرآنی به قاری نمی‌دهد.
همچنین شروع دوره‌ی ختم قرآن با سوره‌ها و آیه‌های طولانی مدنی ناخودآگاه احساس نشاط معنوی را در ابتدای (مخصوصاً در شروع ماه مبارک) از قاری می‌گیرد.
* چه پیشنهادی برای افزایش بهره‌وری ختم قرآن کریم وجود دارد؟
همین چند روایت ناقص و مبهمی که درباره‌ی مصحف امیرالمؤمنین علیه‌السلام به دست ما رسیده کافی‌ست تا به مرور قرآن کریم به ترتیب نزول بیاندیشیم و درباره‌ی مزایای این شیوه‌ی ختم قرآن تحقیق کنیم. هر چند که انجام این کار قدری نامعمول به نظر می‌رسد، اما امتحان آن کاملاً بی‌ضرر است. برای طراحی این شیوه انجام مراحل زیر ضروری است:
الف) یافتن ترتیب نزول سوره‌ها:

روایات متعددی در مورد ترتیب نزول سوره های قرآن کریم وجود دارد. اما به باور مرحوم آیت‏ الله معرفت، ترتیب سوره‌‏ها در روایات ترتیب نزول بر اساس صدر سوره‏‌ها است. بر این اساس رتبه هر سوره لزوماً به این معنا نیست که همه آیات آن در همان مرتبه نازل شده باشد. چه بسا چند سوره‌‏ای که آیه اولش نازل شده باشد و بعد سوره دیگری نازل و پس از آن سوره قبلی تکمیل شده باشد. با این حال تقریباً فهرست مورد توافقی در بین علمای شیعه وجود دارد که با صرف نظر از چند سوره‌ی مورد اختلاف، قابل توجه و اعتناست. این فهرست از این قرار است:
فهرست سوره های قرآن
ب) اصالت‌بخشی به سوره بجای جزء:
در طراحی سیر مطالعاتی جدید قرآن کریم باید تلاش کرد تا بخش‌بندی مقرری‌های مطالعه –که از‌ آن به عنوان «سهم» نام می‌بریم- به ساختار و پیوستگی سوره‌ها آسیبی وارد نکند و هر سوره حتی‌المقدور در یک «سهم» قرار گیرد.
ج) تعیین حجم هر سوره:

با توجه به یکسان نبود طول آیه‌های قرآن کریم، شمارش تعداد آیه‌های یک سوره ملاک مناسبی برای تعیین حجم آن نیست. همین‌طور تعداد صفحاتی که یک سوره به خود اختصاص داده هم نمی‌تواند ملاک مناسبی باشد. چون در قرآن 604 صفحه‌ای مرسوم (بر مبنای صفحه‌آرایی عثمان طه با خطاطی‌های گوناگون) کاتب بعضاً با الزام به اتمام آیه یا سوره در انتهای صفحه خط خود را فشرده یا کشیده می‌کند. دقیق‌ترین معیار تعیین حجم سوره ها کلمه‌شماری‌ست که البته کاری دشوار است.
با این وجود در این طرح با صرف نظر از خطای خطاط، تعداد صفحات ملاک تعیین حجم سوره‌ها در نظر گرفته‌ شده است.
د) تعیین مدت ختم قرآن کریم و حجم سهم هر روز:

استحباب ختم قرآن کریم در ماه مبارک رمضان ایجاب می‌کند که تعداد سهم‌های قرآن کریم به گونه‌ای تعیین شود تا قاری قرآن موفق به یک دوره‌ی ختم کامل گردد.
بنا بر تجربه علی‌رغم 30 روزه بودن برخی از ماه‌های مبارک، عملاً بیش از 29 روز یا 29 شب برای تلاوت قرآن قابل پیش‌بینی نمی‌باشد. لذا در این طرح با تقسیم حجم 604 صفحه‌ای قرآن کریم به 29 سهم، میانگین حدود 21 صفحه در سهم به‌دست می‌آید. لذا در تعیین تعداد سوره‌ها باید سعی کرد تا عددی نزدیک به میانگین برای هر سهم در نظر گرفته شود. هر چند با اصالت دادن به سوره بجای جزء عملاً رعایت دقیق 21 صفحه در سهم ممکن نیست.
نمودار مقرری ۲۹ روزه

باید توجه داشت که در عالم واقع، ایام اشتغال و فراغت قاری در طول ماه مبارک متفاوت است و روزها با هم یکسان نیستند. پس لزوماً هم‌حجم بودن سهم هر روز نمی‌تواند اصالت داشته باشد. آن چه در این طرح مهم است ترتیب قرائت سوره‌هاست. لذا قاری با فرصتی که در اختیار دارد می‌تواند آیه‌ها و یا ترجیحاً سوره‌ای کامل از سهم هر روز را به روز بعد موکول کند و یا از سهم روز آینده بکاهد و به امروز بیافزاید.

با توجه به تمامی ملاحظات بالا طرح پیشنهادی ختم قرآن کریم در بیست و نه روز ماه مبارک رمضان به شرح زیر تدوین شده است.
تذکر: سوره‌ی مبارکه‌ی بقره و سوره‌ی مبارکه‌ی نساء تنها سوره‌هایی هستند که بر اساس این طرحِ پیشنهادی به خاطر حجم زیاد، تلاوت آن‌ها در یک روز انجام نمی‌شود. نحوه‌ی تقسیم کردن این دو سوره به سهم‌های مجزا با رعایت همان میانگین 21 صفحه در روز انجام شده است.
فهرست پیشنهادی قرائت قرآن
پی‌نوشت:
بنده در ایام حج یک بار توفیق مرور قرآن کریم بر اساس جدول بالا را پیدا کردم و واقعاً دریافت برخی معانی در حین این سیر مطالعاتی برایم شگفت‌آنگیز بود. مطالبی که هرگز در مرور سنتی قرآن بدون رعایت ترتیب نزول و اصالت سوره‌ها دریافت نمی‌شود. پیشنهاد می‌کنم حتما از قرآن کریم با ترجمه‌ی فارسی استفاده کنید تا گاهی لابلای تلاوت نگاهی به معانی آیات بیاندازید.
شما با توجه به فرصت های طول روز می توانید در چند نوبت سهم هر روز را بخوانید و تا حد امکان در هر دفعه ی تلاوت، یک سوره را کامل بخوانید.
از همه‌ی برادران و خواهران گرامی التماس دعای خیر دارم.



تکمیلی:
۱- در تدوین این تحقیق از منابع متعددی از جمله پایگاه اینترنتی مرحوم آیت‌الله معرفت استفاده شده که جا داشت لابلای متن به آن اشاره شود.
۲- بدیهی‌ست صدور جواز شرعی انجام چنین سیری به عهده‌ی بنده نمی‌باشد. هرچند نتیجه‌ی تحقیقات من نشان می‌دهد که این مورد اگر مستحب نباشد، از جمله‌ی مباحات است و اصولاً خواندن سوره‌های قرآن کریم نیاز به کسب اجازه ندارد.
۳- دوستان عزیزی که تصمیم به اجرا کردن این سیر مطالعاتی گرفته‌اند نیاز به چاپ فهرست قرآن کریم بر اساس سهم‌بندی فوق دارند. لذا فایل اکسل آماده‌ی چاپ را ضمیمه می‌کنم تا در صورت نیاز استفاده شود.
این فایل همچنین شامل جدول کامل محاسبات حجم سوره‌های قرآن هم هست که علاقمندان می‌توانند سیر دلخواه خود را بر اساس اطلاعات پایه‌ی آن طراحی کنند.
۴- این آغاز ماجراست. منتظر نظرات ارزشمند همه‌ی دوستان در مورد این طرح هستم.
  • ۹۰/۰۵/۰۷
  • حسین غفاری

راوی نوشت

قرآن

گفتگوها (۱۱)

از سایت رضاامیرخانی آمده ام. اکسل باز نمیشه؟!
........................................................
راوی حسین: دوباره امتحان کنید. بجای باز کردن، فایل را ذخیره کنید.
با تشکر از زحمت جنابعالی
توجه به سوره که اس و اساس هدایت قرآنی است بسیار مبارک خواهد بود.
لکن توجه به ترتیب نزول به جای ترتیب مصحف چندان پایه علمی ندارد. بسیاری از متاخران و معاصران برخلاف آنچه فرمودید معتقدند ترتیب سور در قرآن توقیفی است. اتکا صرف به اقوال تاریخی برای بحث جمع قرآن هم چندان منطقی نیست. و چه جای اقوال تاریخی است وقتی قرآن و سنت و عقل با هم به این امر حکم می کنند که قرآن از ابتدا تا انتها تماماَ الهی است؟!! کتاب البیان آقای خویی و کتابی از علامه حسن زاده، کتاب جمع قرآن آقای ایازی و کتب آقای جوادی آملی و... برای توضیح این معنا کافی است.
ماجرای مصحف امیرالمونین هم آنطور که بیان فرمودید نیست زیرا روایات مربوطه دلالتی بر ترتیب نزول ندارند بلکه می گویند کما انزل جمع شده است و این لزوما به معنای ترتیب نزول نیست به معنای آن است که مثلاَ آن مصحف مطابقت دقیق با قرآن نازله دارد. ضمنا طبق نظرات برخی این مصحف دارای شرح بر قرآن و تفسیر آن توسط علی(ع) است نه آنکه قرآنش فرق کند!
مطلب دیگر آنکه تفاوت مصحف کنونی با ترتیب نزول وجهی برای هدایت بشر دارد که بیان آن در این مجال نمی گنجد.
امیدوارم موید و منصور باشید.
سلام... طرح عالی هست مشابه یک دوره تاریخ اسلامه و درک بهتری می ده و خوندن قران هم لذت بخش تره... این فایل پی دی اف برنامه
http://kaykha.persiangig.com/documents/TarhQuran.pdf
  • وحید نصیری کیا
  • سلام
    قسمت آن حاشیه های معهود را نوشتم!
    همین!
    yek soal!!! aya in tartib ke ta hala bude.... behtarin nabude ke ta be hal mande!!!! chera ta aknoon chenin tarhi matrah nashode ?
    بخش‌هایی از این نظر که با * مشخص شده، توسط مدیر سایت حذف شده است
    وقتی علامه حسن زاده (فکرکنم ایشون)میگن حاضرن با کسی که قرآن الان رو با همین ترتیب و ...قبول نداشته باشه باهاش مباهله کنن.
    ما چه نظری داریم؟؟؟
    ******************* **** ***** ****** ** ****** ** ***** **** * **** * ** *** **** ***** ********
    پاسخ:
    ممنونم که نظرتان را کاملا دقیق و علمی و با ذکر منبع ابراز فرمودید.

    منظور از مطالعه و مرور قرآن چیه؟

    پاسخ:
    مواجهه با متن قرآن به عنوان یک متن کهن و برقراری ارتباط با محتوای کلمات، جملات، آیات و سوره ها فارغ از شأن قدسی آن.

    شاید این کار یک مرحله قبل از «تلاوت» و «تدبر» ضروری باشد.
    مطالعه قرآن به ترتیب تاریخ نزول، امکان چنین مواجهه‌ای را ساده می کند.
  • حجت اله انصاری
  • بسیار زیبا. مدتهاست که به این مطلب می اندیشیدم و اتفاقی! به سایت شما رسیدم. امیدوارم با این روش جدید بتوانیم به قرآن نزدیک تر شویم ان شا الله

    از نگرش نوین شما به قرآن سپاسگزارم. گرچه میدانم بعضی دوستان مذهبی طرح نو  را خوش ندارند و برنمی تابند اما کار شما زیبا و ستودنی است. من مدتها به شیوه بهینه ی یادگیری قرآن می اندیشیدم و این که چگونه من دانشجو باید درس های پیش نیاز و هم نیاز پاس کنم و برای هر درس ترتیب مشخصی طی کنم تا بتوانم مفاهیم را درک کنم اما هیچ اهمیت نمی دهیم که کتاب مقدسمان و معجزه ی آخرین پیامبر را چگونه بخوانیم و اگر اهمیتی می دهیم در قرایت است و یا حوزه های فوق تخصصی علما. غافل از آنکه قرآن برای همه ی مردم آمد و علت این که اهمیت نمی دهیم هم این است که اساسا قرآن را برای ثوابش و برای آخرتمان و خیرات امواتمان می خوانیم  به جای آنکه برای تدبر و تفکر و زندگی و زندگان بخوانیم  و عقل را از درک مفاهیم بلند این کتاب آسمانی و ماورایی! عاجز می دانیم غافل از آنکه این کتاب از برای زمینیان آمد. در طی این مسیری که به قول شما نامعمول بنظر میرسد به نکات جالبی رسیدم. از جمله شیوه ی آموزشی پیغمبر اکرم که با شیوه ی سنتی آموزش قرآن ما از زمین تا آسمان تفاوت دارد و من تردید دارم حتی مسابقات سطح بالای قرآنی ما با تکیه فراوان بر صوت و لحن و ابتدا و انتها و... و شیوه های عجیب حفظ قرآن از آخر به اول و ضربدری و ...!  مورد تایید پیغمبر اکرم باشد! به هر حا لازم دانستم از شما که هم درد و هم قکر من بودید تشکر کنم و دعا کنم با همت امثال شما قرآن از قبرستان های ها و طاقچه ها و بالا سر بیمار ها و دیوار ها و مساجد پیران به متن زندگی و اندیشکده های جوانان  و جامعه بازگردد . ان شا الله

  • حسین عابدینی
  • سلام و درود خدا بر شما

    طرح خوبیه برای مطالعه و سیر مطالعاتی قرآن کریم و کشف ارتباط سوره ها بایکدیگر و فضای نزول قرآن در مکه و مدینه و خلاصه علاوه بر سیر مطالعاتی قرآن سیری در تاریخ اسلام  هم می باشد

    سلام و عرض ادب

    بسار ممنون از اینکه دغدغه بسیاری از علاقه مندان به تدبر در قرآن را به صورت مکتوب و ماندگار درآوردید. پس از 10 سال از انتشار آن، امروز در سال 01 آن را خواندم و لذت بردم. همیشه دغدغه خواندن قرآن به ترتیب نزول را داشتم. دوست داشتم در ماه مبارک سوره ها را یکجا بخوانم نه بر اساس جز و حزب اما راهی برای جمع کردن آن نیافته بودم. کاری بس پسندیده انجام دادید و الهی شما در تمام ختم قرآن ها که به این روش انجام می شود، شریک باشید. 

    پاسخ:
    سلام. الحمدلله که بعد ده سال هنوز مفید است!

    ارسال نظر

    ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
    شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
    <b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
    تجدید کد امنیتی