به دوستان جوانم توصیه می‌کنم این مقاله را در یک جلسه‌ی دو-سه ساعته موضوع مباحثه قرار دهند و به بهانه‌ی آن حسابی از خجالت شبکه‌های اجتماعی در بیایند.
برای کمک به جوان‌ترهایی که ممکن است خیلی متوجه نگرانی «حسین درخشان» از مرگ هایپرلینک‌ها، رشد «وب کور» و توسعه‌ی «وب بسته» نشوند، می‌توان مطالعه‌ی کتاب «درباره‌ی اینترنت» اثر «هیوبرت ال. دریفوس» -مخصوصاً آن فصل درخشان در توصیف کارکرد هایپرلینک‌ها- را توصیه کرد.
اما انگیزه‌ی انتشار این نوشته، مطالعه‌ی یادداشت انتقادی کوتاه و عمیقی از «کورش علیانی» درباره‌ی تلگرام بود. آقای علیانی این یادداشت را چند روز پیش در کانال تلگرامش (!) منتشر کرده است:
«اینترنت به ما کمک می‌کند تا راه تبادل روزمره و حتی لحظه‌ای میانمان باز باشد؛ هر آن حرفمان را بزنیم و حرف انباشت نشود بلکه با هم به سامان برسانیمش؛ هم‌افزایی در برابر انباشت و چندگویی در برابر تک‌گویی. موج اول اینترنت (سایت‌ها تا وبلاگ‌های بدون لایک و کامنت) موج سنتی و تک‌گویانه و انبارشی بود. موج دوم اینترنت (با کامنت‌دار شدن وبلاگ‌ها و بعد اورکوت و بعدتر انواع چیزهایی که شبیه فیس‌بوک امروزی بودند) کمکی به هم‌افزایی و چندگویی بودند.
نهایتا این بازگشت بر اثر محدودیت‌های فنی به تلگرام مانند بازگشت بر اثر سیل از شهر به غار می‌ماند. تلگرام جای تک‌گویی و انبارش است. تلگرام جایی برای ماندن نیست. پناهگاهی ناهنجار و پر از ضرر است.»
لینک این یادداشت را در همان تلگرام برای همکار فرهیخته‌ای که قبلاً درباره‌ی بی‌میلی من به تلگرام و دلایل غیر عقیدتی‌ام برای تحریم استفاده از این ابزار همه‌گیر در ثبت تجربه‌ها و ارتباطات آموزشی گفتگو کرده بودیم فرستادم. ایشان -که از کاربران حرفه‌ای و هوشمند تلگرام است- مثل همیشه با محبت و احترام در پاسخم نوشت:
سؤال تکراری: آیا امکانات گروه و کانال هم نتونسته این چندگویی رو بر تک‌گویی غلبه بده؟ یعنی آیا تلگرام رو یک موجود تراریخته نسبت به وایبر و دیگران نمیشه تصور کرد؟
خیلی سریع و بی‌تأمل این پاسخ را فرستادم:
حداقل امکانات ارتباطی که ابزار قدیمی و فرسوده‌ای مثل وبلاگ هنوز به راحتی ارائه می‌کند و ابزار تراریخته ی رو به رشدی مثل تلگرام فاقد آن است:
- امکان طراحی قالب مستقل متناسب با فضای ذهنی و موضوعی وبلاگ نویس (که به نوعی فضای روانی مطلوبی برای مخاطب پدید می‌آورد)
- امکان پیوند به سایر وبلاگ‌ها و صفحات به صورت ثابت و قالب دار (که هویت، ارتباطات و علایق نویسنده را نشان می‌دهد)
- امکان تورق آرشیو و پرینت گرفتن مطلوب و ذخیره کردن و برون‌بری (اکسپورت محتوا) (که دوام و ماندگاری و حفظ ارزش‌های محتوایی ایجاد شده را موجب می‌شود)
- جستجوی موضوعی و کلیدواژه‌ای و تصادفی در همه‌ی محتوای منتشر شده به صورت آزاد و بدون لاگین کردن و دسترسی مستقیم از طریق موتورهای جستجو (که در دراز مدت منجر به بقای حیات محتوای تولید شده می‌شود)
- امکان گفتگو و بحث و تبادل نظر به تفکیک محتوای تولید شده زیر هر مطلب، فارغ از مطالب دیگر (که امکان مباحثه‌ی منظم و منطقی را فراهم می‌کند.)
*
به نظر شما علت این همه عقب ماندگی تلگرام امروز از وبلاگ‌های دیروز چیست؟
به نظرم ما ساحت‌های رسانه‌های اجتماعی را با هم اشتباه گرفته‌ایم.
