تربیت رسانه‌ای در خانواده. ج۲. جمع اولیای مجتمع آموزشی سراج . تهران :: از سر نوشت

از سر نوشت :: حسین غفاری

روایت‌های بی‌گاهِ یک پیام‌برِ پاره‌وقتِ دوره‌گرد

خرده ادراکات

۲۸ مهر ۹۹

از «مومو» خوشم آمد.
حربه‌ی مفید و مؤثری برای ترساندن بچه‌ها و خانواده‌ها از واتساپ! مثل همان «لولو» که مادربزرگ‌ها ما را از آن می‌ترساندند که سراغ خوراکی‌های ته انباری نرویم!

مقابله با آن هم ساده است. اگر خانواده‌ها آموزه‌های تربیتی را در سطح قصه شنگول و منگول در خانه پیاده کنند، «مومو» راه به جایی نمی‌برد:
در را به روی غریبه باز نکنید؛
شماره غریبه را مسدود کنید؛
پیام غریبه را جواب ندهید.

سخت است؟

۱۷ شهریور ۹۹

و در تاریخ خواهند نوشت که در سنه یکهزار و سیصد و نود و نه شمسی، که سفاهت و شقاوت و کرونا از اینجا تا ینگه‌دنیا را در نوردیده بود، شب‌پره‌های ریش‌پرفسوری آخرین تلاش‌هایشان را می‌کردند تا زیر سایه‌ی جهل و درماندگی عوام، خود را از آفتاب حقیقت مصون دارند...
البته من مدت‌هاست به توصیه استاد اخلاقم (!) پایم را از مناقشه با سیم‌کش‌ها بیرون کشیده‌ام. اما به پاس رادمردی و زمان‌شناسی سروران ارجمندم «دکتر کمیل خجسته» و «دکتر عبدالحسین کلانتری» در پاسخگویی به آخرین تقلای مستفرنگ‌های نشسته بر گرده‌ی ملت، شما را به خواندن یادداشت‌های زیر دعوت می‌کنم:

دنیای استیو جابز و دنیای وزارت ارتباطات
کمیل خجسته

«جهان مصالحه‌ها» یا «منازعات پلتفرمی»؟
عبدالحسین کلانتری

+ الیس الصبح بقریب؟
++ شادی روح سیدمجتبی نواب صفوی صلوات.

۱۶ تیر ۹۹

در عموم رسانه‌های اجتماعی فجازی، دو مخاطره‌ی تربیتی متعارف و قدیمی، امکان شبیه‌سازی، تقویت و تشدید دارد:
۱- ارتباطات ناصواب: یعنی برقراری ارتباط بین افراد به گونه‌ای که از نظر تربیتی زمینه‌ساز ایجاد رابطه‌ی ناهم‌تراز زیان‌بار باشد. مثل دوستی ناهمسالان یا دوستی ناهمجنسان یا ...
۲- اطلاعات ناصواب: دسترسی به اطلاعات و تبادل آن بین افراد به گونه‌ای که از نظر تربیتی مختل‌کننده مسیر رشد باشد. مثل محتوای رده‌بندی نشده، محتوای غیرقانونی یا غیراخلاقی و ...

مشهود است که رسانه‌های اجتماعی با «توسعه نامتوازن ارتباطات» و «امکان پنهانکاری در هویت» و «خصوصی‌سازی محتوا»، امکان لغزش تربیتی را به حداکثر رسانده‌اند. لذا به نظر می‌سد بکارگیری رسانه‌های اجتماعی در امر تربیت مستلزم لااقل این سه تحول در معماری آن‌ها است:
۱- شفاف‌سازی هویت کاربران؛
۲- مرئی‌سازی ارتباطات کاربران؛
۳- نظارت‌پذیر کردن اطلاعات مبادله شده.
هر چند که هر سه مورد بالا، به نوعی ارکان جذابیت فعلی رسانه‌های اجتماعی را نشانه گرفته و کاملاً محتمل است که به محض از بین رفتن این جذابیت، کاربران از آن رسانه کوچ کنند.

البته بر خواننده‌ی آگاه پوشیده نیست که نویسنده‌ی این سطور، مقصر توسعه فناوری دیجیتال برخلاف منویات مبرهن تربیتی نیست! به نظر باید توسعه‌دهندگان این فناوری پاسخگو باشند که چرا ارکان فناوری‌های ارتباطی دیجیتال را به گونه‌ای استوار ساخته‌اند که در صورت رعایت ملاحظات ابتدایی تربیتی، ارکان آن از هم خواهد پاشید.

۲۴ ارديبهشت ۹۹

خردمندی را که در زمرهٔ اجلاف سخن ببندد شگفت مدار که آواز بربط با غلبهٔ دهل بر نیاید و بوی عنبر از گند سیر فرو ماند.

بلند آواز نادان گردن افراخت
که دانا را به بی شرمی بینداخت

نمی‌داند که آهنگ حجازی
فرو ماند ز بانگ طبل غازی

۱۸ ارديبهشت ۹۸

از دیروز که با این پدیده‌ی آوازخوانی و تن‌جنبانی دانش‌آموزان دختر و پسر در چند مدرسه‌ی وقیح با ترانه‌ای قبیح مواجه شدم، متوجه علت تعجب و واکنش‌های عمومی نشدم:
طبق ضوابط آموزش و پرورش ایران پخش چنین موسیقی در مدارس از طرف کادر مدرسه خلاف است و مطابق مقررات با آن برخورد خواهد شد. همان طور که وزیر دارد روال آن را طی می‌کند و خواهد کرد. مطمئناً در پوسته‌ی ماجرا با یک اشتباه حراستی و گزینشی در آموزش و پرورش مواجهیم که بالاخره یک طوری راست و ریسش می‌کنند. (حالا یک توهم توطئه‌ای هم هست که انتخاب ترانه و انتشار کلیپ بودار است و غیره که به من ربطی ندارد.)
*
اما اصلاً مساله این نیست. مسأله این است که همه‌ی بچه‌های داخل کلیپ‌ها این آهنگ را می‌شناسند و شعرش را از بر هستند.
پس چرا همه دارند درباره مدرسه حرف می‌زنند در حالی که بچه‌ها در مدرسه ماهواره نمی‌بینند. بچه‌ها در مدرسه گوشی موبایل ندارند. بچه‌ها در مدرسه توی اینستاگرام نمی‌روند. بچه‌ها در مدرسه آهنگ دانلود نمی‌کنند. بچه‌های در مدرسه گوشی هدفون به گوششان نیست.
پس چرا مدرسه مقصر حفظ بودن و خواندن این شعر توسط بچه‌هاست؟
متهم ردیف اول کو؟
چرا بجای «ماه» به «نوک انگشت» خیره شده‌ایم؟
*
ذات اقدس اله فرمود: «یَآ أَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ قُواْ أَنفُسَکُمْ وَأَهْلِیکُمْ نَاراً ...» (سوره۶۶؛ آیه۶)
و امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود: «عَلّموا اَنفُسَکُم وَ اَهلیکُم الخَیرَ وَ اَدّبوهُم»
*
پدر؛
مادر؛
ما متهمیم.

۲۲ فروردين ۹۸

با برنامه‌ی نود چه می‌شد کرد؟
بدون ورود به دعواهای سیاسی و دوقطبی شکل گرفته میان شخصیت «مدیر فعلی شبکه سه» و «خالق برنامه نود» آیا نمی‌توان وضعیت بوجود آمده را تحلیل کرد؟
یک رسانه‌ی غیرشفاف و غیرحرفه‌ای -که از آن با نام مستعار خرس قطبی نام می‌بریم- در طول بیست سال گذشته، یکی از پرطرفدارترین برنامه‌های خود را با ساختاری اشتباه ایجاد کرده، رشد داده و حفظ کرده است. با گذاشتن همه‌ی تخم مرغ‌ها در یک سبد، خرس قطبی عملاً امکان هر گونه اصلاح در این برنامه را از خودش سلب کرده. نه به تهیه‌کننده می‌تواند بگوید مجری را عوض کن؛ نه به اتاق فکر می‌تواند بگوید وارد فلان موضوع نشو؛ و نه مجری را می‌تواند تنبیه کند که چرا وارد فلان موضوع شدی. (ماجرای سال ۹۳ برنامه سمت خدا را به یاد بیاورید که چطور بخاطر ساختار سالم، به سرعت ختم به خیر شد.)
خرس قطبی در یک مضحکه‌ی واقعی تمامی اختیارات مدیریتی خود را در ازای جذب تماشاگر بیشتر به یک نفر آدم خاص داده و بیست سال، مدیر پشت مدیر و مسئول پشت مسئول، آمده و رفته و این افتضاح مدیریتی را بزک کرده و با فرار به جلو پزش را هم داده. آن آدم خاص هم همه‌ی حیثیت مدیران دو لتی و سه لتی را گروگان گرفته و روی سبیل شاه نقاره می‌زند.
با برنامه‌ی نود چه باید می‌کردند؟
باید درباره‌ی این ساختار معیوب شفاف‌سازی عمومی می‌شد؛ که نشد.
باید تمامی سلسله مدیران سابق که چنین افتضاحی را کاشته و داشته‌اند توبیخ و محاکمه می‌شدند؛ که نشد.
باید قلع و قمع چنین شجره‌ی خبیثه‌‌ای در زمانی مناسب و در پوشش هیاهوهای رسانه‌ای دیگر انجام می‌شد؛ که نشد.
فلذا اکنون چه داریم؟
مدیر بدنامی که -به سان نوجوانی سیزده ساله- نارنجک به خودش بسته و حیثیت خودش را پودر کرده.
افکار عمومی که یک قدم دیگر از خرس قطبی دورتر شده‌اند.
آقای خاصی که آماده‌ی حضور در تمامی معرکه‌های آتی سیاسی -از انتخابات مجلس تا ریاست جمهوری- است.