موضوع «نافراموشی» دنیای مجازی و تهدیدها و فرصت‌های برجای ماندن «ردپای دیجیتال» آدم‌ها در وب، از جمله موضوعات مورد توجه در بسیاری از آثار سینمایی جهان و بخصوص آثار پلیسی و جنایی است.
معرفی آگاهانه برخی از این آثار نمایشی مناسب برای دانش‌آموزان در کنار نقد و تحلیل و گفتگو درباره این آثار می‌تواند نشان‌دهنده اهمیت موضوع در سطح جهانی و تقویت آموزه‌های سواد اطلاعاتی باشد.
هرچه فضای مجازی به نفوذ کردن در دنیای فیزیکی ادامه می‌دهد، سینما و تلویزیون هم بیشتر به کامپیوترها و گوشی‌های هوشمندمان علاقه‌مند می‌شوند! هم‌اکنون در نقطه‌ای از تاریخِ بشر هستیم که اکثر ما به‌طور همزمان در حال زندگی در دو دنیای موازی هستیم؛ شبکه‌های اجتماعی باعث شده تا اگر زندگی در فضای مجازی واقعی‌تر از دنیای واقعی نباشد، کمتر نباشد و کامپیوترها و گوشی‌های هوشند حکم درگاهی برای رفت و آمد بین این دو دنیا را دارند. پس تعجبی ندارد که صنعتِ سینما هم به این وضعیت جدید واکنش نشان بدهد.
فیلم «جستجو کردن» (Searching) محصول سال ۲۰۱۸ آمریکا، به کارگردانی آنیش چاگانتی است. داستان فیلم با ناپدید شدنِ یک دختر نوجوان به نام «مارگو» آغاز می‌شود. دخترِ نوجوان بعد از چند تماس بی‌پاسخ با پدرش «دیوید» در نیمه‌شب، غیبش می‌زند. فردا صبح وقتی دیوید بالاخره به این نتیجه می‌رسد که عدم جواب دادن دخترش به تماس‌ها و جاگذاشتن لپ‌تابپش در منزل غیرطبیعی است، تصمیم می‌گیرد تا با جستجو در رایانه مارگو، رازِ ناپدید شدنش را کشف کند. از اینجا جستجو کردن پدر در رایانه دختر برای کشف سرنخ‌هایی از دلیل ناپدید شدن او آغاز می‌شود و در طول فیلم شاهد تلاش فراوان او برای رمزگشایی از این ماجرا هستیم. دیوید با کمک یک کاراگاه پلیس به طرز سراسیمه‌ای از هر ابزارِ تکنولوژیکی که دستش می‌آید برای پیدا کردن مارگو استفاده می‌کند. سرک کشیدن پدر به درونِ زندگی اینترنتی دخترش ما را با لایه‌های عمیق‌تر شخصیت دختر آشنا می‌کند. بزرگ‌ترین ترسِ دیوید همان چیزی است که بزرگ‌ترین ترسِ هر پدر و مادری است: نکند دخترش یک زندگی مخفی اینترنتی داشته باشد؟
فیلم «جستجو کردن» به خوبی نشان می‌دهد که لو رفتنِ زندگی خصوصی اینترنتی‌مان و افشای گفتگوها و تاریخچه مرورگرمان چقدر ترسناک است! برای کسی که هدفِ جستجو قرار می‌گیرد، سرک کشیدن در زندگی خصوصی اینترنتی‌اش، مثل دسترسی داشتن افراد دیگر به محتویاتِ داخل مغز او و تمام احساسات و رازهایش است.
آقای اَنیش چاگانتی در مقام کارگردانِ «جستجو کردن»، قبل از این فیلم، عضوِ تیم ساختِ ویدیوهای تبلیغاتی کمپانی گوگل بوده است و به خاطر ساختِ ویدیویی که تماما توسط دوربینِ گوگل و از زاویه‌ی اول شخص ضبط شده مورد توجه و تقدیر قرار گرفته بود. اینجا هم او سراغِ فرمی رفته است که همیشه با آن سروکار داشته است: ساختن فیلمی که با کامپیوتر و تکنولوژی گره خورده است و داستانش را از طریق آنها روایت می‌کند؛ فیلمی که تمام اتفاقاتش تقریبا به‌طور کامل روی صفحه‌ی کامپیوترها و گوشی‌های هوشمند و در لابه‌لای سایت‌ها و پنجره‌های ویندوز و صفحاتِ شبکه‌های اجتماعی و ویدیوهای اینترنتی جریان دارد.
محدود شدنِ «جستجو کردن» به صفحه‌ی کامپیوترِ دیوید، باعث می‌شود تا فیلم، حالتِ مستندهای جرایم واقعی را به خود بگیرد؛ تعلیقِ فیلم به همان اندازه که از سرک کشیدن به درونِ ذهنِ اینترنتی مارگو سرچشمه می‌گیرد، به همان اندازه هم به خاطر موانعی است که دیوید در مسیر باز کردنِ راهش به درونِ ذهنِ اینترنتی مارگو با آنها روبه‌رو می‌شود. از دسترسی به رمزها و تنظیماتِ امنیتی گرفته تا ورود به رسانه‌های اجتماعی دخترش.
«جستجو کردن» شاید درباره‌ی ناپدید شدن یک دختر است، اما در عمل درباره‌ی دشواری پیدا کردنِ ردپای دیجیتالی به جا مانده از این دختر است. کارگردان خوب می‌داند که در این نقطه از عصر دیجیتال، عدم توانایی ما در پیدا کردنِ راه‌مان در فضای مجازی، مثل گرفتار شدن در شهری بیگانه است که زبان مردمانش را نمی‌دانیم.
پیشنهاد می‌کنیم نسخه مناسب‌سازی شده این فیلم سینمایی را در کنار دانش‌آموزان ببینید و درباره ردپای دیجیتال، حریم خصوصی و حفاظت از اطلاعات شخصی در عصر اطلاعات گفتگو کنید.
دریافت این مقاله از رشد فناوری آموزشی
