«باشگاه مدرسان سواد رسانه‌ای» عنوان گروهی تلگرامی است که کمتر از دویست نفر عضو دارد و محفلی است برای همفکری و هم افزایی در تدریس سواد رسانه‌ای. اعضای این گروه اکثراً معلمان کتاب «تفکر و سواد رسانه‌ای» پایه دهم دبیرستان هستند که در اولین سال تألیف و تدریس این کتاب راهبردی در مدارس، برای افزایش کیفیت و اثربخشی کلاس خود تلاش می‌کنند. من هم سعی می‌کنم یکی از این معلمان باشم.
در یکی از گفتگوهای اخیر بین اعضای گروه، این سؤال مطرح شد:

با توجه به اینکه بیشتر معلمان مشغول تدریس مباحث فصل ۲ (کلیشه‌سازی و بازنمایی) هستند، پرداختن به این سؤال برای جمع بسیار مفید خواهد بود:
در کلاس چقدر باید فضا را برای گفتگو و مخصوصاً مباحث سیاسی باز گذاشت؟
معلم چگونه باید در مباحث سیاسی ورود کند و موضع بگیرد؟

آیین اختتامیه اولین همایش سواد رسانه‌ای و مسئولیت اجتماعی، عصر چهارشنبه ۱۲ آبان ۱۳۹۵ با معرفی مقالات برگزیده و اهدای لوح تقدیر، تندیس سواد رسانه‌ای و جوایز دیگر در تالار ایوان شمس برگزار گردید.
همایش سواد رسانه‌ای و مسئولیت اجتماعی صبح چهارشنبه با سخنرانی دکتر سید مرتضی موسویان مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس مرکز توسعه فناوری‌های دیجیتال آغاز شد. پس از ارائه نظریه دو فضایی توسط آقای دکتر سعیدرضا عاملی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران، همایش مزبور با برگزاری پنل‌های تخصصی، به همراه داوری مقالات برگزیده با حضور اساتید و پژوهشگران ادامه پیدا کرد.
در این همایش ۳۲۲ چکیده مقاله به دبیرخانه ارسال شد که از این تعداد ۲۵۶ چکیده مقاله مورد تائید قرار گرفته و در نهایت از این تعداد ۱۷۰ چکیده مقاله چاپ شد. در روز همایش بعد از برگزاری هفت نشست ارزیابی تخصصی با حضور داوران و ارایه‌ی حدود ۳۰ مقاله، در هر یک از دو بخش «علمی-پژوهشی» و «ترویجی-کاربردی» سه مقاله به عنوان مقالات برگزیده انتخاب و در آیین اختتامیه همایش، با حضور مقامات و مسئولین کشوری از نویسندگان و طراحان برتر تجلیل گردید.

به یاری خداوند متعال و با لطف اساتید بزرگوار و هیئت داوران، در بخش  ترویجی-کاربردی (گزارش ایده‌ها، دستاوردها و تجارب) مقام سوم به مقاله‌ی «برنامه رادیویی سایه‌روشن؛ تجربه ترویج سواد رسانه‌ای از رسانه‌ای دینی» نوشته‌ی حسین غفاری تعلق گرفت. این مقاله مروری بر شش سال برنامه‌سازی با موضوع سواد رسانه‌ای در رادیو معارف است.
این موفقیت را به مدیر محترم رادیو جناب آقای مجتبی تونه‌ای و تهیه‌کننده گرامی سایه روشن آقای ابوالفضل سلیمانی و همه‌ی همکاران این رسانه‌ی دینی تبریک می‌گویم.

آن‌چه در ادامه می‌آید، متن کامل مقاله‌ای است که در اولین همایش ملی سواد رسانه ای و مسئولیت اجتماعی، بخش مقالات ترویجی-کاربردی (گزارش ایده‌ها، دستاوردها و تجارب) ارایه کردم و خوشبختانه به مقام سوم دست یافت. از آن جا که نمی‌دانم آیا متن کامل آن در اختیار علاقمندان قرار می‌گیرد یا نه، در این جا منتشرش می‌کنم.
*
«رادیو معارف» به عنوان یک رسانه‌ی دینی با مخاطب نخبه و فرهیخته از اقشار مختلف حوزوی و دانشگاهی و رسانه‌ای مردمی با پوشش جمعیتی مناسب و اقبال عامه‌ی متدینین و مؤمنین فارسی زبان، ترویج سبک زندگی اسلامی – ایرانی را وظیفه‌ی ملی خود می‌داند و در این راستا اقدام به برنامه‌سازی می‌کند.
با توجه به همه‌گیر شدن ابزارهای نوپدید دیجیتال از قبیل تبلت‌ها و گوشی‌های هوشمند تلفن همراه و تسهیل دسترسی عموم مردم به اینترنت پرسرعت، از سال ۱۳۸۹ طراحی یک برنامه‌ی تخصصی با موضوع رسانه‌های نوین و فرهنگ استفاده از آن‌ها در دستور کار گروه فرهنگ و جامعه‌ی رادیو معارف قرار گرفت. پخش برنامه‌ی «سایه روشن» از نیمه دوم فروردین ۱۳۹۰ آغاز شد و تا اسفند ماه ۱۳۹۳ در چهار فصل برنامه سازی مجزا، در قالب ۱۳۰ قسمت سی دقیقه‌ای تولید و روانه‌ی آنتن رادیو معارف گردید...

در زمانه‌ی هجوم رسانه‌ها و در میدان جنگ نرم، عملیات روانی و فن اقناع باید فرزندانمان را به سپر «منطق و تفکر انتقادی» مجهز کنیم.
در این نبرد شبانه‌روزی یا فرزندانمان می‌توانند با سپر «منطق و تفکر انتقادی» از خودشان دفاع کنند؛ یا شکست خورده و از بین می‌روند. به قول معروف: «یا با سپر، یا بر سپر^*»

بعد از چند ماه چشم انتظاری بالاخره کتاب «۱۵۰ هشتگ نهضت سواد رسانه‌ای» از زیر چاپ خارج و روانه‌ی بازار مصرف شد.
سرور ارجمندم جناب آقای «دکتر سید بشیر حسینی» و برادر نازنین و رفیق شفیقم «حسین حق‌پناه» در تلاشی ستودنی مجموعه‌ای جامع و جذاب از توصیه‌های کاربردی در زمینه‌ی سواد رسانه‌ای جمع‌آوری و تدوین کرده‌اند و آن را در قالب کتابی دویست صفحه‌ای و تمام رنگی به زیور طبع آراسته‌اند.

کاروان‌های ایرانی هم یکی یکی می‌رسند و راه می‌افتند به سمت جمرات. از خیمه‌های ایرانی که روی بلندی است با یک سطح شیبدار طولانی پایین می‌آییم و در یکی از خیابان‌های میان خیمه‌های پاکستانی و ... با کاروان حرکت می کنیم.
راهرو مملو از جمعیت است و یک قدم یک قدم جلو می‌رویم. آفتاب از پشت سر می‌تابد و روی سرمان نمی‌توانیم کلاه بگذاریم یا چتر بگیریم. تشنگی بیداد می‌کند و هیچ راه فراری نیست. عجله داریم و گیر افتاده‌ایم لای جمعیت هندی و پاکستانی و ایرانی که به سمت جمرات می‌روند. بیش از یک ساعت این حال ادامه دارد تا راهرو تمام می‌شود. حدود دو و نیم کیلومتر راه بود. محوطه‌ی باز بعد از چادرها تا جمرات هم مسافت کمی نیست.

این روزها روی هر گوشی هوشمند و یا تبلت کوچک و بزرگی حتماً چند بازی موبایلی رایگان و یا ارزان قیمت نصب شده است. مشغول شدن به انواع و اقسام این بازی‌ها یکی از متداول‌ترین سرگرمی‌های پیر و جوان در هر زمان و مکانی است. در کوچه و خیابان، مترو و تاکسی، مهمانی و کلاس درس، همه جا آدم‌ها در حال بازی هستند.
اگر از بازیکنان حرفه‌ای باشید احتمالاً متوجه شده‌اید که در تولید گونه‌های مختلف این بازی‌ها قواعد نانوشته‌ای رعایت می‌شود. در این‌جا ده فرمان معتبر برای تولید این‌گونه بازی‌ها را گرد آورده‌ایم. اگر شما تولیدکننده‌ی بازی هستید و یا ایده‌ای برای تبدیل شدن به بازی موبایلی دارید، باید بدانید که رعایت کردن این ده فرمان ضروری است.
اگر هم از علاقمندان بازی‌های موبایلی هستید با مرور این ده فرمان می‌توانید آمادگی بیشتری برای انتخاب و درگیر شدن با انواع بازی موبایلی کسب کنید.

۱. اصل حاکمیت قانون: رفتار رسانه‌ای والدین و فرزندان باید ضابطه‌مند باشد.
۲. اصل مسئولیت‌پذیری: والدین و فرزندان باید مسئولیت‌های خویش در قبال استفاده از رسانه را بپذیرند.
۳. اصل آموزش و آگاه‌سازی: والدین باید آگاهی‌های لازم درباره‌ی مسایل تربیت رسانه‌ای فرزندان را کسب کنند.
۴. اصل الگوسازی: والدین باید برای فرزندان خود الگوهای مناسب رفتاری بسازند.
۵. اصل مدیریت: نیاز، ابزار، محتوا، زمان و مکان استفاده از رسانه باید مدیریت بشود.
۶. اصل جایگزین سازی: برای کاهش آسیب‌های رسانه باید جایگزین‌های صحیح تعریف کرد.
۷. اصل همراهی: همراهی والدین با فرزندان در فعالیت های رسانه‌ای می‌تواند کمک کننده باشد.
۸. اصل ایمن‌سازی: والدین باید فرزندان خود را در برابر خطرات و لغزش‌های احتمالی ایمن کنند.
۹. اصل تدریج و استمرار: هر آموزش و تغییر رفتاری می‌بایست تدریجی صورت گیرد.
۱۰. اصل اقتدار همراه با اعتماد، صمیمیت و مهربانی: والدین باید روش صحیح برخورد با فرزند را از نظر تربیتی و اخلاقی بشناسند.

ده دلیل که نشان می‌دهد قدیمی‌ترین رسانه‌ی برخط جمعی هنوز کارآمد است

از چهارم اردیبهشت ۱۳۱۹ ش. که اولین فرستنده‌ی رادیویی ایران با پخش روزانه هشت ساعت برنامه افتتاح شد تا امروز، این رسانه‌ی سحرانگیز هفتاد و پنج بهار پر فراز و نشیب را با ما طی کرده‌است. رادیو به عنوان اولین رسانه‌ی برخط جمعی خیلی زود جای خود را در میان قشرهای مختلف مردم باز کرد و حتی بعد از راه اندازی تلویزیون ملی در دهه چهل تا مدت‌ها رسانه‌ی اول مردم ایران بود.

هجده‌ماه بعد از گشایش رسمی «از سر نوشت» با کمک دوستانم قالب تازه‌ای برای آن ساخته‌ایم.
برادر نازنین‌م مهندس «محمدصادق فکری» فهرست بلندبالایی از ایده‌ها و تمایلات و انتظارات مرا با امکانات و قابلیت‌های سامانه‌ی «بلاگ» در هم آمیخت و رنگی نو به آن پاشید و این پوسته‌ی کارا و دلنشین را برای آن مهیّا کرد که او بسیار سپاسگزارم.
هر چند که محصول نهایی این تلاش را در بیست و دومین سالگرد عروج شهید سیدمرتضی‌آوینی رونمایی کرده‌ایم، اما هنوز موارد متعدد و البته کم اهمیتی از آن فهرست بلندبالا مانده که به تدریج اصلاح خواهد شد. لطفاً به چشم خریدار ببینید و در بهبود آن به ما کمک کنید.

به این بهانه بخشی از دسته‌بندی نوشته‌ها -که بلاتکلیف بود- را مرمّت و برخی مطالب گروه «گزارش جلسه‌ها» را دوباره بازبینی و تکمیل کردم. با افزوده شدن امکان «جستجو» حالا پیدا کردن مطالب و نظرهای قدیمی بسیار ساده شده‌است.

پ.ن:
-بدون ذکر نام و اشاره با انگشت- از برادری که خط خوبش را برای سر در این صفحه به من هدیه داد هم ممنونم.

در طول سال ۹۳ صبح‌های سه‌شنبه (و در نیمه دوم سال صبح‌‌های دوشنبه) حدود ۷:۳۰ در برنامه‌ی «مهربان باشیم» رادیو معارف بسته‌های رسانه‌ای مختلفی را به شنوندگانمان پیشنهاد دادم.
گفتم شاید بد نباشد که فهرستی از پیشنهادهای اینترنتی‌ام را در این‌جا جمع کنم. شاید روزی به کار دیگری آمد.
کارنامه‌ی یک‌ساله‌ی «مهربان باشیم» را در ادامه ببینید.

برادران عزیزم در مؤسسه جهادی رضوان که اهتمام مخلصانه‌ای به رفع محرومیت از مناطق دور افتاده‌ی کشورمان دارند، در راستای برنامه‌ریزی بلند مدت برای ارتقای سطح فرهنگی مناطق تحت حمایت تصمیم گرفتند آموزش روش صحیح مصرف رسانه‌ها در میان خانواده‌ها و جوانان را در دستور کار خود قرار دهند. البته طبیعتاً مقدمه‌ی این فعالیت آگاهی و آموزش خود جهادگران است. به همین منظور، در اولین گام «دوره فشرده رسانه‌شناسی از کتاب تا کامنت» را روز ۲۲ و ۲۳ بهمن ۹۳، برای برادران و خواهران جهادگر برگزار شد.